Jeśli miałbym powiedzieć, na czym uczniowie tracą najwięcej punktów rozwiązując zadania z chemii, to zdecydowanie będą to błędy wynikające z nieuwagi. Ten rodzaj pomyłek boli najbardziej, bo znasz poprawne rozwiązanie, ale zapomnisz dopisać gdzieś minusa albo dwójki i za całe zadanie otrzymujesz okrągłe zero. Jeśli uda Ci się wypracować nawyk “higieny zapisu” i schludnie odpowiadać na pytania, to moim zdaniem zyskasz spokojnie około kilkunastu procent. W tym wpisie postaram się pokazać Ci jakie błędy najczęściej popełniali moi uczniowie i sposoby na to, jak takich pomyłek unikać. Uwaga! Post będzie aktualizowany wraz z pojawianiem się nowych rodzajów błędów – najnowsze zmiany będą zaznaczone kolorem pomarańczowym. Będę o tym informował poprzez newsletter. “Errare humanum est, in errore perservare stultum.” ~ Seneka Błądzić jest rzeczą ludzką, trwać w błędzie – głupotą. Jeśli do tej pory nie śledzisz swoich błędów to właśnie jest dobry moment, żeby zacząć. Wystarczy nawet kartka papieru, coś do pisania i gotowe. Teraz, gdy będziesz rozwiązywać zadanie i coś zrobisz źle – zapisz to. Proponuję Ci taki schemat: treść – żeby łatwo było do wrócić do zadania błąd – czyli co konkretnie poszło nie tak powód – żeby dowiedzieć się, jak go unikać rozwiązanie – co robić, aby go nie powtórzyć Jeśli ten etap masz już za sobą, pamiętaj, aby sięgać do notatek i wyciągać z nich wnioski. Czasami trudno jest trzymać wszystko pod kontrolą, więc żeby powtórki nie wypadały z głowy ustal na nie konkretny dzień i godzinę. Najlepiej uczyć się na przykładach, więc opowiem Ci jak to było u mnie. W zeszłym roku przygotowywałem się do egzaminu z okulistyki – bardzo dużo szczegółowego materiału, a temat zupełnie mi nie leżał, bo wolę bardziej dynamiczne specjalizacje, no i na dodatek było tam sporo fizyki. Korzystałem z dobrych materiałów, bo większość pytań była z podręcznika, a do tego został opracowany skrypt więc ułożyłem jakiś plan działania i zacząłem przygotowania. Sam egzamin zdałem na 4, ale czułem niedosyt, bo wiedziałem, że porafię na więcej. Po teście przeanalizowałem swoje błędy i zdecydowanie najwięcej punktów straciłem na tym, że moja wiedza była szeroka, ale zbyt mało szczegółowa. Wyciągnąłem wnioski i uznałem, że najlepiej gdybym zrobił fiszki z tych wszystkich drobnych informacji, bo tak najszybciej się ich nauczę. Aby w przyszłości popełniać mniej błędów, warto jest opracować strategię nauki pod konkretny cel – test, maturę z chemii, egzamin. Cokolwiek by to nie było, podejście będzie się nieco różnić, a wybór odpowiedniej taktyki może być kluczowy. Dzięki niemu oszczędzisz czas na uczeniu się ze źródeł, które mogą Ci się nie przydać. Dla przykładu – ucząc się do matury korzystasz z wybranych kilku zbiorów zadań, pomijając zupełnie inne, bo wiesz, że zadania, które się w nich znajdują raczej się na egzaminie nie pojawią. Błędy z rozpędu Wiesz już jak ogólnie zabrać się za pomyłki, to przejdźmy teraz do bardziej szczegółowego omówienia poszczególnych ich rodzajów. Patrzysz na zadanie, wiesz jak je rozwiązać, cieszysz się, że potrafisz to zrobić, a na koniec dostajesz 0 punktów, bo w równaniu reakcji na początku z całego tego zaaferowania nie zostały uwzględnione poprawnie współczynniki stechiometryczne. Boli, prawda? Na szczęście nie tylko Ciebie – mnóstwo osób traci tak punkty i ja również tak traciłem gdy przygotowywałem się do matury z chemii. W takich sytuacjach dobrze jest przeczytać treść zadania, wziąć dwa oddechy i spokojnie je rozwiązać. Na końcu posprawdzać czy wszystko się zgadza i ruszać dalej. Wiele zadań ma podobny schemat rozwiązania i dzięki temu te same rzeczy, które trzeba mieć na uwadze. Dodam też, że większość błędów tego rodzaju dotyczy tak zwanej “matematyki”, czyli uwględniania stechiometrii, ładunków, zaokrągleń itp. oraz uważnego czytania treści zadań. Przykłady błędów wynikających ze zbyt szybkiego rozwiązywania: błędny zapis równania reakcji zapisywanie tlenu i wodoru w formie atomowej (H zamiast H2 itd) w warunkach gdy jest on w formie cząsteczkowej złe współczynniki stechiometryczne pisanie złej formy równania – np. jonowe zamiast jonowego skróconego brak sprawdzenia czy lewa strona równania jest zgodna z prawą niewłaściwe zaokrąglenie Błędy z powodu chaotycznego zapisu chemicznego Pisząc rozwiązania warto zachować pewien ład i higienę, czyli zadbać o to, żeby odpowiedź była czytelna i poukładana. Dzięki temu, trudniej będzie czegoś nie zauważyć i popełnić błąd jeśli zadanie będzie skomplikowane albo złożone z wielu etapów. Łatwiej też z takiego schludnego zapisu wyciągać wnioski i przechodzić do trudniejszych zagadnień. Zawsze polecam moim uczniom, aby wszytkie zadania zaczynać od napisania równania reakcji i wypisania danych. Jeśli treść pytania dalej jest niejasna, to ja lubię sobie narysować przedstawioną sytuację – np. probówkę do której coś jest dodawane, albo słownie pisać kolejne etapy zdarzeń. Przykłady błędów wynikających z chaotycznego zapisu: nie oznaczenie czego dotyczy proporcja (wpisywanie samych liczb) nieprawidłowa jednostka Chemiczne błędy merytoryczne Ten rodzaj pomyłek wynika z braku wiedzy lub jej niepoprawnego wykorzystania. Najprostszą metodą aby ich unikać jest doczytanie na dany temat lub rozwiązanie zadań. Pozwoli Ci to oswoić się z pytaniami i nabrać doświadczenia. Dzięki temu po spojrzeniu na treść już będziesz podejrzewać czego autor od Ciebie oczekuje. Jako korepetytor chemii zwracam szczególną uwagę na pracę własną ucznia, ponieważ to właśnie ten rodzaj nauki jest najbardziej rozwijający. To trochę tak, jak z trenerem personalnym – mogę ułożyć najlepszą dietę i plan treningowy, ale praca leży po Twojej stronie. Ja natomiast dbam, żeby osiągnąć cel jak najszybciej i na bieżąco wyjaśniać pojawiające się wątpliwości. Przykłady błędów merytorycznych Odnoszenie objętości 22,4 dm3 do stanu innego niż gazowy i warunków innych niż normalne W równaniu szybkści reakcji wstawianie współczynników stechiometrycznych poza nawias Dodawanie zamiast potęgowania w określaniu prędkości reakcji przy użyciu współczynnika van’t Hoffa Mylenie dysocjacji z hydrolizą Brak sprawdzenia czy występuje nadmiar/niedomiar Teamwork makes the chemical dreamwork Mam nadzieję, że ten wpis był dla Ciebie przydatny. Jeśli coś z niego wymaga wyjaśnienia lub chcesz zadać jakieś pytanie – pisz śmiało! W zakładce “kontakt” znajdziesz przeznaczony do tego celu formularz. Będę wdzięczny jeśli napiszesz też czy dzięki tym metodom Twoje wyniki się poprawiły, a jeśli tak to o ile. Jeśli popełniasz innego rodzaju błędy w chemii – napisz o nich w komentarzach! Być może ktoś skorzysta z Twojej rady i uniknie wielu potknięć. Być może Ty również przeczytasz coś, co pozwoli Ci zaoszczędzić kilka punktów na maturze. Wspólnie możemy osiągnąć znacznie więcej.